Homai, Hoatu, Waiho: Āe Rānei me Whakahāngū?
Abstract
Kupu Whakataki
He mea rangahau ngā tūāhua, homai, hoatu me waiho
kia kitea ina whakahāngū rānei ngā tīpuna i ēnei kupu
pērā i ō āianei tāngata. I meatia ngā nūpepa Māori, te
hautaka Journal of Polynesian Society, te mōheni Te
Ao Hou, Te Paipera me tētahi kohinga kupu (corpus) nā
Boyce (2006) i whakahiato. Ko te whakatau, kīhai rawa
ngā tīpuna i whakahāngū i ngā tūāhua (stative) homai
me hoatu engari anō a waiho, āe. I rokohina atu tētahi
whakaaro hou, i tētahi mātauranga hou mō te tūāhua
waiho, arā, āe mārire i whakahāngūtia e ngā tīpuna
tēnei kupu tūāhua i runga anō i ētahi whakaaro e rua.
Ka noho hāngū te tūāhua waiho ina pīrangahia kia āta
waiho tētahi āhuatanga kia ora tonu ka tahi. Ka rua,
ina pīrangihia kia ngaro rawa atu tētahi āhuatanga ka
whakahāngūtia te tūāhua rā. Mā tēnei mātauranga hou
e akiaki ngā tāngata kōrero Māori, ngā tāngata hoki o te
ao mātauranga kia āta whakaaro ina meatia e rātou ēnei
kupu, ā, kia whakatairanga ake anō hoki i ēnei tū kupu i
kōrero nuitia e ngā tīpuna kei nunumi ki tua o te pae te
tūturutanga o te reo Māori.
He mea rangahau ngā tūāhua, homai, hoatu me waiho
kia kitea ina whakahāngū rānei ngā tīpuna i ēnei kupu
pērā i ō āianei tāngata. I meatia ngā nūpepa Māori, te
hautaka Journal of Polynesian Society, te mōheni Te
Ao Hou, Te Paipera me tētahi kohinga kupu (corpus) nā
Boyce (2006) i whakahiato. Ko te whakatau, kīhai rawa
ngā tīpuna i whakahāngū i ngā tūāhua (stative) homai
me hoatu engari anō a waiho, āe. I rokohina atu tētahi
whakaaro hou, i tētahi mātauranga hou mō te tūāhua
waiho, arā, āe mārire i whakahāngūtia e ngā tīpuna
tēnei kupu tūāhua i runga anō i ētahi whakaaro e rua.
Ka noho hāngū te tūāhua waiho ina pīrangahia kia āta
waiho tētahi āhuatanga kia ora tonu ka tahi. Ka rua,
ina pīrangihia kia ngaro rawa atu tētahi āhuatanga ka
whakahāngūtia te tūāhua rā. Mā tēnei mātauranga hou
e akiaki ngā tāngata kōrero Māori, ngā tāngata hoki o te
ao mātauranga kia āta whakaaro ina meatia e rātou ēnei
kupu, ā, kia whakatairanga ake anō hoki i ēnei tū kupu i
kōrero nuitia e ngā tīpuna kei nunumi ki tua o te pae te
tūturutanga o te reo Māori.
Refbacks
- There are currently no refbacks.